Rioja: alles over deze wijn en zijn wijnstreek

Hoofdstuk 1

Wat is rioja?

De Rioja is een ongekend bekende Spaanse rode wijn. De naam staat voor de streek waar de wijn vandaan komt, namelijk La Rioja. Deze wijn kan daarom, anders dan bijvoorbeeld een chardonnay of een Merlot, alleen uit Spanje komen en dan specifiek uit deze streek. 

Een wijn kan dus vernoemd worden naar de streek waar het geproduceerd wordt, maar ook naar de druif waar het van gemaakt wordt. 

Meer over de streek La Rioja

De streek ligt in het noordelijk deel van Spanje en bestaat uit drie regio’s:

• Rioja Alta
• Rioja Baja
• Rioja Alavesa

Rioja Alavesa ligt in het noorden van de streek en is wat hoger gelegen dan de andere streken. Hierdoor is het klimaat wat koeler en zijn de wijnvelden wat hoger gelegen. Dit zorgt er voor dat er in deze regio voornamelijk lichtere wijnen geproduceerd worden. Rioja Alavesa is tevens de kleinste wijnregio in deze streek. 

Rioja Alta ligt in het midden van de streek La Rioja, omdat het omringd is door berggebied, heeft de koude wind die vanaf zee landinwaarts waait weinig kans en kunnen de temperaturen in de regio hoog oplopen. 

Rioja Baja is de zuidelijkst gelegen regio in de streek en tevens de regio waar de temperaturen het hoogst op kunnen lopen. Door deze hoge temperaturen, komen uit de regio Rioja Baja de meest stevige wijnen. 

De La Rioja streek wordt van water voorzien door de rivier Ebro. Deze rivier loopt centraal door de hele streek en heeft meerdere aftakkingen die de streek van water voorzien.

Meer over de wijn La Rioja

Rioja is dus geen druifsoort maar een wijnsoort. Het is een wijn die wordt samengesteld uit verschillende druivensoorten. De druif die de hoofdrol speelt is de tempranillo. Tempranillo wordt ook wel de koning van Spanje genoemd en is de meest verbouwde druivensoort in Spanje. Deze druif is niet alleen in Spanje een populaire, maar wordt ook in Australië en Argentinië veel verbouwd. 

Tempranillo is een druif die goed groeit in een warm en zonnig klimaat. Het is een druif die zich kenmerkt door de zachte eigenschappen van de druivensoort. De druif heeft relatief zachte tannines en een laag zuurgehalte. De tempranillo heeft veel fruitige aroma’s die het beste te omschrijven zijn als rood fruit, vanille en karamel. 

Zoals eerder beschreven bestaat Rioja niet alleen maar uit de tempranillo druif. De meeste Riojas bevatten ongeveer 70 tot 80% tempranillo. 

De druif die naast de tempranillo schittert in de Rioja, is de grenache. Ook wel garnacha in Spanje genoemd. De garnacha is naast de tempranillo en verdejo één van de meest verbouwde druivenrassen in Spanje. Ook de garnacha kan zich goed vinden in een warm en droog klimaat. 

De reden dat garnacha wordt toegevoegd aan de Rioja is om de wijn meer body te geven. Waar de tempranillo van zichzelf redelijk zachte eigenschappen heeft, heeft de Garnacha een hoger suikergehalte wat resulteert in een hoger alcoholpercentage. 

Hoofdstuk 2

De vier classificaties

Rijping is bij Rioja een belangrijk proces. Er zijn verschillende manieren waarop de wijn gerijpt kan worden. Je hebt het vast wel eens op een fles Rioja “Reserva of Grand Reserva” zien staan. Dit zegt iets over de tijd die het gerijpt heeft. 

Hieronder staan de vier classificaties die een Rioja kan krijgen. Deze classificaties zijn bij wet vastgelegd in Spanje en een wijn mag alleen deze benaming krijgen als het ook het rijpingsproces heeft doorlopen. 

De vier klasseringen zijn:

Joven: Deze wijn is heel jong en heeft een hele korte, of geen houtrijping gehad. Het is geen verplichting om deze wijn op hout te rijpen. Soms gebeurt dit kort om vanille tinten aan een wijn mee te geven. Over het algemeen zijn de Rioja wijnen met deze classificering zachter en fruitiger. Deze wijnen kun je een jaar na de oogst in de winkel vinden.

Crianza: Als er crianza op de fles staat wil dat zeggen dat de wijn minimaal twee jaar gerijpt heeft waarvan 6-12 maanden op eikenhouten vaten. Hierdoor krijgt de wijn meer vanille aroma. De Crianza is vaak wat krachtiger dan de Joven. 

Reserva: Voor de Reserva gebruikt de wijnboer zijn betere druiven. Alleen deze zijn goed bestand tegen oxidatie en hebben potentieel om gedurende het rijpingsproces een betere wijn te ontwikkelen. Als er reserva op de fles staat, betekent dit dat de wijn minimaal 12 maanden rijping op eikenhout heeft gehad en daarna nog 24 maanden op de fles verder is gerijpt. 

Grand-Reserva: Dit is de hoogste classificering die een Rioja kan krijgen en de trots van de wijnboer. De wijnboer gebruikt dan ook alleen zijn beste druiven voor deze wijn. Zijn de druiven in een oogstjaar niet van uitzonderlijke kwaliteit, dan bestaat de kans dat een wijnboer dat jaar geen Grand Reserva gaat produceren. 

Een Grand Reserva is vijf jaar onderweg voordat deze bij de wijnhandel te verkrijgen is. In deze vijf jaar heeft de wijn minimaal 24 maanden rijping op eikenhouten vaten gehad en daarna nog eens 3 jaar op fles. Een Grand reserva kun je dus pas vijf jaar na de oogst in de slijterij vinden. 

Hoofdstuk 3

Hoe smaakt rioja?

De smaak van Rioja is heel erg afhankelijk van de manier hoe het geproduceerd is en wat de kwaliteit van de druiven is geweest. Zoals eerder beschreven, gebruikt de wijnboer zijn beste druiven voor de Reserva en Grand Reserva. Deze druiven zijn het meest geconcentreerd en hebben dus de beste eigenschappen om zich te ontwikkelen tijdens het rijpingsproces. 

Joven
De mate van rijping heeft dus invloed op de smaak van de wijn. Een Rioja Joven is een hele jonge wijn die zich kenmerkt zich door een zachte fruitige smaak. Het heeft geen houtrijping gehad en heeft daardoor weinig tannine ontwikkeld. Daarnaast is het laag in zuren. Een Rioja Joven is een toegankelijke wijn en wordt vaak in massa geproduceerd. 

Crianza
De Rioja Crianza, Reserva en Grand Reserva zijn alle drie houtgerijpt en dit geeft alle drie de wijnen meer kracht en body. De Crianza is vergeleken met de Joven iets meer gebalancerd en heeft naast fruitsmaken meer aroma’s van leer en vanille. Daarnaast heeft de Crianza door het rijpingsproces milde tannines ontwikkeld. 

Reserva en Grand Reserva
Naast dat de Reserva en Grand Reserva een langere rijpingsproces hebben gehad, zijn ze ook gemaakt van de beste druiven van de wijngaard. Hierdoor is de wijn veel krachtiger dan de Joven en de Crianza. 

Een Reserva en Grand Reserva heeft in de meeste gevallen een donkerrode kleur. Het kenmerkt zich in smaak door aroma’s van rijp fruit en tonen van leer, tabak en vanille. Vanwege de langdurige houtrijping, is er veel tannine aanwezig in de wijn. Tannine zorgt voor houdbaarheid van de wijn. Het beschermt de wijn tegen oxidatie waardoor het langer bewaard kan worden terwijl de wijn zich blijft ontwikkelen. Een Rioja Grand reserva van een goed wijnhuis en een goed oogstjaar heeft dan ook zeker bewaarpotentieel.

Hoofdstuk 4

Wijn & spijs

Een rioja is een goede gastheer van rood vlees. Zeker vet vlees zoals ribeye en entrecote zijn een goede combinatie met de stevige tannines van een Rioja Reserva of Grand Reserva. Ook lamsvlees is een uitstekende combinatie met Rioja, de zachte smaak van het vlees combineert goed met het de fruitige tinten van de Rioja.